بررسی مقاومت نسبی گونه‌های مهم اکالیپتوس به بیماری خشکیدگی سرشاخه و زوال ناشی از قارچ Nattrassia mangiferae در استان خوزستان

بیماری زوال و خشکیدگی سرشاخه، مهمترین بیماری درختان اکالیپتوس در استان خوزستان است. برای بررسی مقاومت گونه‌های مهم اکالیپتوس، از میان گونه‌های موجود، چهار گونه و یک پروونانس شامل Eucalyptus camaldulensis,  E. camaldulensis 9616, E. sargentii, E. microtheca, E. gillii که دارای صفات مطلوبتری بودند، به دو روش شاخه‌های بریده شده در آزمایشگاه و آلوده‌ کردن نهالها در گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. در روش شاخه‌های بریده شده از هر گونه، هشت سرشاخة‌ تقریباً همسن به قطر یک سانتیمتر و طول 25 سانتیمتر تهیه گردید. پس از ضدعفونی سطحی با الکل سفید، در وسط هر قطعه به وسیلة چوب‌پنبه سوراخ‌کن دیسکی از پوست به قطر 5 میلیمتر تا سطح لایة کامبیوم برداشته شد.‌ مایه‌زنی با قراردادن دیسکهای هم‌ اندازه از حاشیه پرگنه در حال رشد، جدایه ADS4 (بدست آمده از گونه E. sargentii بیمار، از دب حردان اهواز) روی هر شاخه انجام گرفت. محل  مایه‌زنی با یک لایه پارافیلم و دو لایه چسب کاغذی پوشانده شد. شاخه‌های مایه‌زنی شده در ظرف‌های پلاستیکی قرار داده شده و در انکوباتور در دمای 1 ±35 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 5 ±85 درصد به مدت دو هفته نگهداری شدند. در روش آلوده کردن نهالها، از هر گونه اکالیپتوس مورد آزمایش 8 نهال سالم و شاداب انتخاب و روی ساقه هر نهال با فاصلة‌ 15 سانتیمتری از سطح گلدان دیسکی به قطر 5 میلیمتر برداشته و عملیات مایه‌زنی و انکوباسیون مشابه روش شاخه‌های بریده انجام گردید. در تیمار شاهد به همان ترتیب و فقط دیسکی از محیط کشت P.D.A. بدون قارچ مورد استفاده قرار گرفت. پس از پایان مدت آزمایش، پوست قطعات و نهالهای مایه‌زنی شده را برداشته تا حاشیة زخم‌ها مشخص شد. سپس حاشیة زخم‌ها روی طلق شفاف پلاستیکی ترسیم و به کاغذ سفید منتقل گردید. با استفاده از پلانیمتر دیجیتال مساحت زخم‌ها اندازه ‌گیری شد و میانگین اندازة زخم‌ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج این بررسی بر اساس میزان پوسیدگی ایجاد شده توسط قارچ عامل بیماری بر روی گونه‌های مورد آزمایش محاسبه گردید و مشاهده شد که در سطح 1% اختلاف معنی‌دار دارند. با نمونه برداری از حاشیه زخم‌های ایجاد شده روی گونه های مورد آزمایش و کشت بر روی P.D.A، قارچ مایه‌زنی شده دوباره جدا سازی گردید. در این بررسی از میان درختان اکالیپتوس مورد آزمایش در هر دو روش، گونه‌های سارجنتی و کامال دولنسیس معمولی مقاومت بیشتری از گونه‌های میکروتکا،‌ ژیلی و کامال دولنسیس 9616 نسبت  به قارچ N. mangiferae نشان دادند. مقاومترین گونه سارجنتی و حساسترین آنها پروونانس کامال دولنسیس 9616 بوده است.